- PROTONOTARIUS
- PROTONOTARIUSvox hybrida, Πρωτονοτάριος, h. e. primus Notarius, nomen dignitatis est in Aula Romana, qui alias Protoscriptor Ecclesiae vocitatur, item Notarius Sedis Apostolicae: instiutae primitus, ut Martyrum Acta colligeret, a Clemente Episcopo Romano ut quidam volunt; postea ad numerum duodenarium auctae, a Clemente V. Eius olim erat in creatione Pontificis, nomen ei pro lubitu imponere etc. Hodie duplices Protonotarit sunt in eadem Ecclesia Participantes et non Participantes. Quorum illi habitu Praelatitiô utuntur, in Curia et extra eam, multisque gaudent privilegiis: Possunt enim spurios natalibus restituere; Protonotarios non participantes, Equites Auratos, Notarios Apostolicos. Doctores Utriusque Iuris ac Theologiae creare; Insuper mitrâ uti possunt, aliisque Pontificalibus paramentis, in Missa sollenni, cum licentia Ordinarii, si praesens sit. Iidem rochetti usum in Urbe habent, in Pontificia Capella praecedunt Commendatarium Spiritus S. in Saxia. Messanensem Archimandritam ac omnes Abbates mitratos etc. Isti, nempe Non participantes, numerô indefiniti, habent extra urbem rochetti et mantelleti usum, sed non possunt annulum habere in digito, dum celebrant; praecedunt Canonicos et Cathedrales etc. Vide quoque supra voce Abbreviator: ubi de Protonotario Abbreviatore. In Ecclesia Constantinopolitana, Protonotarius erat ex secundo Clericali ordine primus, cuius erat Antistiti in Eeclesia ministrare, tenentemque atramentarium stare ante ipsum, et, si quid scriptô opus fuerit, scribere; praeterea Lectores Ecclesiae examinare, testamenta scribere et mancipia manumittere. Idem Ianua Exocatacaelorum dicebatur, quod ingressui in ordinem superiorem Exocatacaelorum propior esset. Vide Macros in Hierolex. Sed et in Palatio duo erant hoc nomine, unus ὁ τοῦ θέματος, alter ὁ τοῦ δρόμου, I. Casp. Suecerus, Thes. Eccl. in hac voce. Vide quoque supra voce Logotheta.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.